Η κατάσταση στα διάφορα κοινωνικά δίκτυα, αλλά και σε άλλες εφαρμογές τύπου streaming, αναδυκνύει ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα (τουλάχιστον, έτσι το βλέπω εγώ). Η υπερβολική χρήση αλγόριθμων, ώστε να σου φτύνουν το υποτιθέμενο υλικό που σε ενδιαφέρει.

Όλο αυτό ξεκίνησε κάποια στιγμή δειλά-δειλά και πειραματικά, είχες την δυνατότητα να επιλέξεις, ήταν και κάπως χρήσιμο σε ένα βαθμό (ώστε να ανακαλύπτεις νέους δημιουργούς). Το ότι μπορεί το youtube να σου προτείνει κάποιο παρόμοιο βίντεο, δεν σε χαλάει. Ή τουλάχιστον δεν σε ενοχλούσε.

Αλλά πλέον οι αλγόριθμοι είναι πηγή σαπίλας και μηχανισμός τζόγου και εθισμού. Σκρολάρεις αιωνίως, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα σου κάτσει κάτι ενδιαφέρον. Είναι φάση “κι αν σου κάτσει?”. Και συνεχίζεις το αιώνιο scrolling.

Το ποιους φίλους ή δημιουργούς παρακολουθείς, δεν έχει απολύτως καμιά σημασία. Που και που βλέπεις και αυτούς (για ξεκάρφωμα), αλλά κυρίως ο αλγόριθμος θα σου φτύνει έναν συνδυασμό διαφημίσεων και υποτιθέμενων σχετικών δημιουργών.

Δεν είναι καθόλου στο χέρι σου τι θα δεις τελικά. Ο υποτιθέμενος δικός μας έλεγχος, είναι κυρίως μια ανούσια μάχη ενάντια στον αλγόριθμο. Δηλαδή, προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε τον αλγόριθμο, ώστε να μας βγάζει όσο γίνεται λιγότερη σαβούρα. Κυκλοφορεί ένας θρύλος, ότι κάποιος, κάπου, κάποτε, το κατάφερε…

Είναι τρομερό το πόσο πολύ εύκολα κάθε είδους ναζισμού και ψέκας, χώνεται στο timeline σου, με το παραμικρό. Αν κατά λάθος δεις ένα ποστ που έχει μια υποψία ότι είναι κοντά σε θεματολογία (ή και όχι), ετοιμάζεσαι να δεχτείς στην συνέχεια ένα βομβαρδισμό σαπίλας. Κατά τα άλλα, έχει γίνει θέμα το υποτιθέμενο “fact checking” του facebook, που πλέον θα αφαιρεθεί (ή αφαιρέθηκε) από την πλατφόρμα. Την σαπίλα συμπληρώνει πλέον και όλη η σαβούρα που δημιουργείται από την ΑΙ (εικόνες, video, posts)

Από την άλλη, στις διάφορες μουσικές streaming πλατφόρμες, έχουμε το φαινόμενο της επαναλαμβανόμενης playlist. Έχει καταντήσει να είναι σαν τους ραδιοφωνικούς σταθμούς, που παίζουν μόνο συγκεκριμένες playlist, με συγκεκριμένους καλλιτέχνες, που πλασάρουν συγκεκριμένες δισκογραφικές εταιρείες. Ότι και να επιλέξω να παίξει, πάντα καταλήγει να παίζει τα ίδια και τα ίδια. Προσωπικά χρησιμοποιώ το youtube music, αλλά από όσο ακούω και άλλους και οι άλλες πλατφόρμες δεν διαφέρουν ιδιαίτερα.

Όσο και αν προσθέτω albums και τραγούδια στο library μου, είναι αδύνατο να παίξει με ανθρώπινο shuffle. Σε χώνει πάντα σε ένα επαναλαμβανόμενο βαρετό bubble. Η library μου είναι ουσιαστικά άχρηστη.

Στις μουσικές πλατφόρμες, υπάρχει και το ηθικό ζήτημα του κατά πόσο πληρώνονται οι καλλιτέχνες, αλλά κυρίως η άθλια αντιμετώπιση που έχουν οι ανεξάρτητοι δημιουργοί. Δεν πληρώνονται (τα χρήματα πάνε κυρίως σε μια χούφτα μεγάλων δισκογραφικών) και το υλικό τους μπορεί να αφαιρείται οποιαδήποτε στιγμή, χωρίς καμιά ουσιαστική δικαιολογία και δυνατότητα αντίδρασης (π.χ. με διάφορες ασαφείς κατηγορίες για ubuse). Είναι ένας μηχανισμός που σκοτώνει τους μουσικούς, που δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της δημοφιλίας.

Ναι. Αλλά τι κάνουμε για όλα αυτά? Θεωρώ ότι γενικά πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να ξαναδούμε παλιές τεχνολογίες, που όμως μπορούμε να τις εξελίξουμε. π.χ. Τα RSS feeds πρέπει να ξαναγίνουν η default επιλογή για την παρακολούθηση περιεχομένου. Στα κοινωνικά δίκτυα πρέπει να πάμε σε αποκεντρωμένες λύσεις τύπου Mastodon. Γενικά η αποκέντρωση πρέπει να είναι το ζητούμενο σε όλα. Καμιά εξάρτηση δεν θα πρέπει να έχουμε από οποιαδήποτε πλατφόρμα.

Στην μουσική μπορούμε ακόμη και να γυρίσουμε σε βινύλιο και CD (προσωπικά αυτό έχω κάνει) ή να πάμε σε λύσεις τύπου bandcamp, όπου μπορείς να αγοράσεις και ψηφιακά την μουσική (ακόμη και σε flac) και να στηρίζεις άμεσα τους καλλιτέχνες. Κάποιοι ανεξάρτητοι καλλιτέχνες προτείνουν ακόμη και την… πατροπαράδοτη πειρατεία (σαν τρόπος πρώθησης του υλικού τους), την στιγμή που αυτό το “κανάλι” μπορεί να οδηγεί πολλούς χρήστες στο να πληρώνουν τελικά άμεσα τον δημιουργό. Με αποτέλεσμα τελικά να βγάζουν πολλά περισσότερα χρήματα από όσα ψίχουλα τους δίνουν οι streaming πλατφόρμες.

Η ουσία για μένα, είναι η επιστροφή στις προσωπικές μας συλλογές, είτε με φυσικά μέσα αποθήκευσης, είτε με ψηφιακά. Όσο και να μας φαίνεται μη βολικό πλέον, νομίζω ότι αν κάποιος γουστάρει στα σοβαρά την μουσική, θα βρει τελικά πολύ πιο θετικά στοιχεία στο πως ακούει την μουσική, από το αρχικό παίδεμα. Άσε που υπάρχουν και λύσεις προσωπικού cloud (τύπου plex), για να μπορούμε να έχουμε ακόμη και στο κινητό την δική μας μουσική, με παρόμοια ευκολία του κάθε spotify, apple music, youtube music κοκ. Προσωπικά, χρησιμοποιώ την εφαρμογή που έχω κάνει εγώ. Το Parrot Tunes.

Μπορεί να φαίνεται νοσταλγικό αυτό, αλλά νομίζω ότι η επιστροφή σε κάποιες παλιές συνήθειες, αυξάνουν την απόλαυση της μουσικής και την φέρνουν λίγο πιο μπροστά στην ζωή μας, από το ανούσιο ηχητικό background που έχει καταντήσει. Και φυσικά ξεφεύγουμε από τον βαρετό αλγόριθμο που φτύνει τα ίδια και τα ίδια, καθοδηγούμενα από τις μεγάλες δισκογραφικές.

Οι μάχη για την απεξάρτηση από τους αλγόριθμους συνεχίζεται. Είναι δύσκολη, αλλά πρέπει να πεθάνουν, σαν κάτι το εντελώς απαρχαιωμένο!